Mαθαίνω, πώς να μαθαίνω- Οδηγός οργάνωσης διδασκαλίας

Όλα ξεκίνησαν την περσινή σχολική χρονιά, όταν ετοιμαζόμασταν να ξεκινήσουμε μια θεματική ενότητα με τον τίτλο “Ο βασιλιάς Ήλιος και η συνθήκη ειρήνης”. Μεγαλεπίβολο, κατά τη γνώμη μας σχέδιο, με αρκετές ώρες αναζήτησης και επεξεργασίας δραστηριοτήτων, καιρό πριν το επίσημο ξεκίνημά του. Και κάπου εκεί κατά τη στοχοθεσία του θέματος χτύπησε ένα διαφορετικό “καμπανάκι” στο μυαλό μας… Οι μεγάλοι όταν θέλουν να μάθουν κάτι που δεν γνωρίζουν ενεργοποιούν αυτόματα κάποιες διεργασίες διερεύνησης, που θα τους οδηγήσουν σ’αυτό που επιθυμούν να μάθουν. Τα παιδιά όμως; Συνήθως τους προσφέρεται, από τους μεγάλους, έτοιμος ο δρόμος, που θα τα οδηγήσει στον προορισμό, με αρκετές περιπτώσεις παιδιών να μην έχουν καν καταλάβει πώς έφτασαν εκεί!

Πριν ξεκινήσουν όλα λοιπόν, αποφασίσαμε να εμπλέξουμε τα παιδιά σε όλη τη διαδικασία επεξεργασίας του προγράμματος και τους κάναμε την ερώτηση “Πώς μπορούμε να μάθουμε κάτι που δε γνωρίζουμε; Τί πρέπει να κάνουμε;”. Ο πρώτος απάντησε “Ρωτάμε τη μαμά μας!”. Η μαμά μας όμως τα ξέρει όλα;…και έτσι οδηγηθήκαμε στον μπαμπά, μετά στην κυρία, στις κυρίες της διπλανής τάξης και μετά στους ειδικούς, αλλά και στους φίλους, είπαν κάποιοι.“Κι εκτός από τις ερωτήσεις άλλος τρόπος δεν υπάρχει για να μάθουμε;” Κάποιος είπε “Να ψάξουμε στο internet!” Κρατήσαμε το “να ψάξουμε” και σιγά σιγά, μέσα από τη συζήτηση, οδηγηθήκαμε στο να διαβάσουμε, να παρατηρήσουμε, να δοκιμάσουμε, να παίξουμε, να φτιάξουμε και φυσικά να σκεφτούμε και να συν-εργαστούμε. “Και για να είμαστε σίγουροι ότι μάθαμε σωστά, τί πρέπει να κάνουμε;” Να κάνουμε επανάληψη, να ξαναθυμηθούμε. “Κι όταν έχουμε μάθει όλα όσα θέλαμε, τί μπορούμε να κάνουμε με αυτές τις γνωσεις;” Μα φυσικά να τις μοιραστούμε και να τις παρουσιάσουμε!

Σας παρουσιάζουμε λοιπόν τους 9 άξονες οργάνωσης διδασκαλίας, στους οποίους καταλήξαμε, και οι οποίοι θα αποτελέσουν από εδώ και εμπρός το “εργαλείο” μας σε όλες τις μελλοντικές μας επεξεργασίες θεμάτων στην τάξη του νηπιαγωγείου!

9 ΑΞΟΝΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1.Σκέφτομαι – Επεξεργάζομαι (ατομικές εργασίες): Εργασίες που καλείται να φέρει το παιδί εις πέρας, είτε πριν την ανάπτυξη κάποιας ενότητας του θέματος, ώστε αμέσως μετά να επανέρθει στην ίδια εργασία για να επαληθεύσει, να συμπληρώσει ή να διορθώσει τις αρχικές του σκέψεις. Είτε μετά την ανάπτυξη της ενότητας ως επεξεργασία και εμπέδωση της νέας γνώσης. Ένα παράδειγμα εργασίας, πριν την ανάπτυξη κάποιας ενότητας, είναι το ότι ζητήσαμε από τα παιδιά να ζωγραφίσουν τί βλέπει ο ήλιος, και ένα απο τα παιδιά σκέφτηκε αυτό:
Ενώ μετά την επεξεργασία του θέματος, όταν ξανάκανε την ίδια ερώτηση, το ίδιο παιδί, σκέφτηκε αυτό:

2.Συνεργάζομαι με τους συμμαθητές μου: Σε μικρές ομάδες ή σε ζευγάρια, τα παιδιά  ανιχνεύουν πρότερες γνώσεις, επεξεργάζονται πληροφορίες, εκθέτουν τις απόψεις τους, επιλύουν προβλήματα, δημιουργούν. Π.χ. Μια ομάδα παίρνει τη φωτογραφία ενός φωτοβολταϊκού και πρέπει να συνεργαστεί και να ζωγραφίσει τί πιστεύει ότι είναι αυτό! Παρουσιάζουν στην ολομέλεια τις απόψεις τους και ποια από αυτές θεωρούν την ορθότερη. Μετά την επεξεργασία της ενότητας επιβεβαιώνονται ή διαψεύδονται!

3.Χρησιμοποιώ τα σύγχρονα μέσα. Με επίβλεψη, καθοδήγηση και αυτενέργεια όπου αυτό είναι δυνατό.  Παράδειγμα με το Revelation Natural Art – Λογισμικό ζωγραφικής και απλής επεξεργασίας κειμένου για παιδιά (εδώ, ζωγραφική πάνω σε φωτογραφία “Αν στον πλανήτη Άρη υπήρχε ζωή!”).

4.Ρωτάω αυτούς που γνωρίζουν (επισκέψεις): Τα παιδιά συμμετέχουν ενεργά στην πρόσκληση και στη υποδοχή προσώπων που είναι γνώστες του θέματος. Κάνουν ερωτήσεις, επεξεργάζονται, εκθέτουν την άποψή τους. Για το συγκεκριμένο θέμα τα παιδιά έφτιαξαν προσκλήσεις, έστειλαν email, και τηλεφώνησαν σε πρόσωπα, γνώστες του θέματος, και τους υποδέχτηκαν στην τάξη:

(Ευχαριστούμε για την πολύτιμη συνεργασία την  κ. Σπυριδούλα Βασιλάκη)

5.Διαβάζω: Βιβλία ως έναυσμα ή ως εμπέδωση γνώσεων.

6.Παρατηρώ: Πειράματα

7.Δημιουργώ με τους γονείς μου (δημιουργική απασχόληση στο σπίτι): Τα παιδιά φέρνουν στο σπίτι ιδέες για δραστηριότητες που αφορούν το θέμα. Περνούν ποιοτικό χρόνο με τους γονείς. Εμπλέκουν τους γονείς στο θέμα που τα απασχολεί. Γεφυρώνουν τις σχέσεις σχολείου- οικογένειας. Για παράδειγμα , τα παιδιά κατά τη διάρκεια των πασχαλινών διακοπών, έπρεπε να κάνουν με τους γονείς του το πείραμα με τους σπόρους που βρίσκονται στο φως και τους σπόρους που βρίσκονται στο σκοτάδι. Να παρατηρήσουν,να καταγράψουν το αποτέλεσμα και να το παρουσιάσουν στην τάξη, επιστρέφοντας στο σχολείο:

8.Κάνω επανάληψη- Ξαναθυμάμαι: Στο τέλος κάποιας ενότητας ή  δραστηριότητας, ατομικά ή ομαδικά, αναστοχάζονται όσα έμαθαν.

Όπως είδατε ο άξονας αυτός υπάρχει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας και όχι μόνο στο τέλος του προγράμματος. Ωστόσο ιδιαιτέρως εποικοδομητική, στον τομέα αυτό, ήταν η δραστηριότητα “Τί μάθαμε σήμερα;”, όπου μια, διαφορετική κάθε φορά, ομάδα παιδιών δημιουργεί μια αφίσα με τα κύρια σημεία της κάθε ενότητας που επεξεργαστήκαμε:

9.Παρουσιάζω ό,τι έμαθα: Παρουσίαση σε κοινό (στην τάξη, στο σχολείο, στο σπίτι, στο Δημοτικό Σχολείο) των νέων γνώσεων και έτσι:

  “Γίνομαι μέλος της ομάδας «αυτών που γνωρίζουν» και είμαι έτοιμος να απαντήσω στις ερωτήσεις «αυτών που δεν γνωρίζουν και θέλουν να μάθουν»!”

Καλή επιτυχία στις δράσεις όλων και αυτή τη σχολική χρονιά!

Oι εικόνες από τον πίνακα του pinterest “Dream illustrations”