Ένας ωραίος τρόπος λοιπόν να εντάξουμε την ποίηση στην τάξη του νηπιαγωγείου είναι η δράση με τίτλο “Το ποίημα της εβδομάδας”: Καθε Δευτέρα η νηπιαγωγός παρουσιάζει στην ολομέλεια της τάξης ένα ποίημα και το διαβάζει στα παιδιά. Το ποίημα εντάσσεται στις ρουτίνες της ημέρας και ακούγεται κάθε μέρα για όλη την εβδομάδα (όσες φορές την ημέρα το επιθυμούν τα παιδιά!). Την Παρασκευή τα παιδιά ήδη έχουν αποστηθίσει το ποίημα και το απαγγέλουν μόνα τους (όλα μαζί, σε ομάδες, μεμονωμένα, ακόμη και κάθε στροφή και άλλο παιδί ή ομάδα). Στη συνέχεια το καθένα παίρνει από ένα αντίγραφο του ποιήματος καθώς και ένα φύλλο χαρτί με την οδηγία να ψάξει στο ποίημα , να βρει και να υπογραμμίσει μια συγκεκριμένη λέξη κάθε φορά. Στο τέλος κάνει και μια ζωγραφιά για τη λέξη αυτή. Οπότε στο τέλος της σχολικής χρονιάς τα παιδιά πέρα από το όφελος της επαφής με την ποίηση θα αποκτήσουν και ένα μικρό ανθολόγιο με τα ποιήματα που έμαθαν στο νηπιαγωγείο, καθώς κι ένα μικρό λεξικό! Αν μάλιστα σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα το κομμάτι του λεξικού μπορείτε η επιλογή των λέξεων να είναι τέτοια, ώστε να είναι οι λέξεις και σε αλφαβητική σειρά!
Στο ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς καλό θα ήταν οι λέξεις που ψάχνουν τα παιδιά στο κείμενο να είναι με πιο έντονη και μεγαλύτερη γραμματοσειρά , προς διευκόλυνση τους, και σιγά σιγά ανάλογα με το επίπεδο και την ηλικία τους οι λέξεις να καταλήξουν στην κανονική τους μορφή.
Οι δικές μας επιλογές των ποιημάτων είναι, για τους μήνες του Φθινοπώρου:
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
1)Η χειροτεχνία
Στο σχολείο με τι μανία
κάνουμε χειροτεχνία!
Τέσσερα φασόλια – κοίτα –
φτιάξανε μια μαργαρίτα.
Δυο κουκιά, πέντε μπιζέλια,
να ένας ποντικός για γέλια.
Και στο πι και φι έχει γίνει
γάιδαρος με πλαστελίνη!
Ντίνα Χατζηνικολάου
2)Το άστρο
Όμορφο αστεράκι,
να μπορούσα να σε φτάσω
στο μικρό μου το χεράκι
δυνατά να σε χουφτιάσω!
Κι έπειτα να σε κρεμάσω
στο σαλόνι ή στη βεράντα
κι όταν κόβεται το ρεύμα
άστρο εσύ θα φέγγεις πάντα!
3)Στάσου, συννεφάκι
Στάσου συννεφάκι!
Πώς διψά η γη…
Στείλε μια βροχούλα,
φθινοπώρου αυγή.
Τα φυτά ν’ανοίξουν
άπληστα το στόμα,
να μοσκοβολήσει
το σκαμμένο χώμα.
Στείλε μια βροχούλα,
φθινοπώρου αυγή,
κοίτα, συννεφάκι,
πώς διψά η γη!
Ντίνα Χατζηνικολάου
4)Το κυκλάμινο
Μικρό πουλί τριανταφυλλί, δεμένο με κλωστίτσα,
με τα σγουρά φτεράκια του τον ήλιο πεταρίζει.
Κι αν το τηράξεις μια φορά, θα σου χαμογελάσει
κι αν το τηράξεις δυο και τρεις, θ’αρχίσει το τραγούδι.
Γιάννης Ρίτσος
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
1)Συμφωνία μ’ ένα δέντρο
Έχω φίλο μου πιστό
ένα δέντρο φουντωτό.
Συμφωνία του΄χω κάνει
με χαρτί και με μελάνι.
Να του δίνω εγώ νερό.
Να μου δίνει αυτό χορό.
Να παινεύω τα πουλιά του.
Να του λέω σ’αγαπώ.
Να μου δίνει τον καρπό.
Ν΄αγκαλιάζω τον κορμό του.
Να με λέει κι αδερφό του.
Και να ζήσουμε μαζί
όσο ζω κι όσο θα ζει.
Γιώργης Κρόκος
2)Καβγαδάκι στην αυλή
Τρεις κοτούλες στην αυλή,
άσπρη, μαύρη ,παρδαλή,
βρήκαν ένα σκουληκάκι
και τσιμπάνε η μια την άλλη.
Ευθύς τρέχει ο πετεινός
κορδωτός, καμαρωτός.
Σαν τον είδανε, σκορπίσαν,
το σκουλήκι παρατήσαν.
Και το βλέπει ο πετεινός,
ο μεγάλος στρατηγός,
και ορμά για να το φάει.
Μ’αυτό κρύβεται …και πάει.
Κική Γεωργίου
3)Κικιρίκου! Κικιρί!
Κόκορας χρυσός ο ήλιος
στης αυγής το φράχτη βγαίνει.
Κικιρίκου, όλοι ξυπνήστε,
κι είν’ η ώρα περασμένη!
Φως ανοίγει τις φτερούγες,
το κεφάλι φως σηκώνει.
Φως στον κήπο, φως στο δρόμο,
φως στον κόσμο ώς πέρα απλώνει.
Κικιρίκου! Κι ανεβαίνει,
πάει ψηλά κλαρί κλαρί.
Φτάνει στ’ ουρανού το θόλο:
Κικιρίκου! Κικιρί!
Σήκω, Τάσο, σήκω, Ρίνα,
Κώστα, Ελένη, Γιάννη, Λια!
Οι μικροί να παν σχολείο
κι οι μεγάλοι στη δουλειά!
Ρένα Καρθαίου
4)Όταν κάνουνε πόλεμο
Όταν κάνουνε πόλεμο
η γη έχει πονόλαιμο
πονάει η καρδιά της
και κλαίνε τα παιδιά της
κι όλο κάνουνε πόλεμο
κι άντε με τον πονόλαιμο
τον άρρωστο λαιμό της
από τον πόλεμό της.
Ενάντια στον πονόλαιμο
στον πόνο και στον πόλεμο
υπάρχει μια ασπιρίνη
άνθρωποι, πέστε ΕΙΡΗΝΗ.
Γιώργος Μαρίνος
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
1)Ο άνεργος ο μπογιατζής
Ο άνεργος ο μπογιατζής,
ο μπογιατζής ο Σταύρος,
ανέβηκε στον ουρανό
μια μέρα που ήταν μαύρος.
Τον ήλιο παρακάλεσε
το φως του να τ’ανάψει
και πήρε το πινέλο του,
τον ουρανό να βάψει.
Κι ύστερα ηλιοφώτισε
όλο το μαγαζί του,
κι όταν ο ήλιος έδυσε,
κατέβηκε μαζί του.
Γιώργος Μ.Μαρίνος
2)Ο υπολογιστής μου
Στον κομπιούτερ τίκι-τίκι
γυροφέρνει το ποντίκι
πάει με το δικό του χέρι
ψάχνω να’βρω πόσα ξέρει.
Αν τα θέλω, μου μαθαίνει
από μένα περιμένει
καύσιμά του το μυαλό μου
το γεμίζω για καλό μου
είναι άξιος βοηθός μου
φίλη μηχανή του κόσμου
τάχα, θα μπορούσε η γνώση
και καρδούλα να του δώσει;
Θέτη Χορτιάτη
3)Τι έξυπνοι άνθρωποι
Ο κύριος Σαρδέλης
ψαράς απ’το Πλωμάρι,
έτρωγε τα λέπια,
πέταγε το ψάρι.
Ο θείος μου ο Παντελής,
που έμενε στο Γουδί,
έτρωγε το ποτήρι,
πέταγε το κρασί.
Μια απ’τις ξαδέρφες μου,
που έμενε στην Άρτα,
έτρωγε μόνο το χαρτί,
κι όχι τη σοκολάτα.
Κι ένας άλλος κύριος
απ’το Βαρθολομιό
έτρωγε τα τσόφλια
και πέταγε τ’αυγό.
Πολλοί απ’τους ανθρώπους,
δεν ξέρω το γιατί,
τρώνε μόνο τη φλούδα,
πετάνε τη ζωή.
Τζιάννι Ροντάρι
4)Το φεγγαράκι
Φεγγαράκι σιγανό
πλέει μες στον ουρανό
σα σκαφίδι φωτεινό.
Σαν καντήλι κάθε βράδυ
δίχως άναμμα και λάδι
φέγγει μέσα στο σκοτάδι.
Ήθελα να το κρατώ
σαν το τόπι μου κι αυτό,
δω κι εκεί να το πετώ.
Μα ποτέ σωστό δε μένει,
μια τρανεύει, μια μικραίνει,
σαν τι τάχα να παθαίνει;
Γιώργος Βιζυηνός
Οι επιλογές μας για τους μήνες του Χειμώνα είναι:
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
1)Ο δράκος
Μέσα στα ζεστά νερά
ένας δράκος με ουρά
χασμουριέται χασμουριέται,
τη ζωή του τη βαριέται.
Και λιγάκι παρά κει
κάθονται τρεις αστακοί.
Σημαδεύει, τους αρπάζει
και στην τσέπη του τους βάζει.
Δράκε δράκε πού μας πας,
μήπως θέλεις να μας φας;
Μήπως θα μας αλατίσεις
και στο φούρνο θα μας ψήσεις;
Δράκε δράκε πού μας πας,
μήπως θέλεις να μας φας;
Μη μιλάτε για φαΐ
μη φωνάζετε πολύ,
θ’ ανεβείτε στο κρεβάτι
να μου ξύσετε την πλάτη.
Μαριανίνα Κριεζή
2)Ο παπαγάλος
Σαν έμαθε τη λέξη «καλησπέρα»
ο παπαγάλος, είπε ξαφνικά:
«Είμαι σοφός, γνωρίζω ελληνικά.
Τι κάθομαι εδώ πέρα;
Την πράσινη ζακέτα του φορεί
και στο συνέδριο των πουλιών πηγαίνει
για να τους πει μια γνώμη φωτισμένη.
Παίρνει μια στάση λίγο σοβαρή,
ξεροβήχει, κοιτάζει λίγο πέρα,
και τους λέει: «Καλησπέρα».
Ο λόγος του θαυμάστηκε πολύ.
«Τι διαβασμένος. λένε, παπαγάλος!
Θα ΄ναι σοφός αυτός πολύ μεγάλος
αφού μπορεί κι ανθρώπινα μιλεί.
Απ’τις Ινδίες φερμένος, ποιος ξέρει
πόσα βιβλία μαζί του να’χει φέρει,
με τι σοφούς εμίλησε και πόσα
να ξέρει στων γραμματικών τη γλώσσα!
-Κυρ παπαγάλε, θα ΄χουμε την τύχη
ν΄ ακούσουμε τι λες και παραπέρα;»
Ο παπαγάλος βήχει , ξεροβήχει,
μα τι να πει, ξανάπε «Καλησπέρα».
Ζαχαρίας Παπαντωνίου
3)Ο λιχούδης της Πρωτοχρονιάς
Πάνω στο έλκηθρο κυλώ,
κι είμαι και λίγο στρουμπουλό.
Θα ‘θελα να ‘ταν παγωτό,
ολόκληρο το χιόνι!
Βλέπω τα δέντρα τα ψηλά,
σαν γλυφιτζούρια είν’ κι αυτά.
Θα ‘θελα να ‘ταν ζάχαρη,
και τα βουνά ακόμη!
Μέσα στο σπίτι σαν θα μπω,
δίπλα στο δέντρο το ψηλό,
τραπέζι είναι στρωμένο!
Το βράδυ πως προσμένω!
Θ’ ανοίξουμε δώρα ένα σωρό,
φαΐ θα φάμε και γλυκό,
κι από την πίτα, να το!
Φλουρί κωσταντινάτο!
Ε. Νέγρη
4)Ευχές για την Πρωτοχρονιά
Θέλω Γενάρη με ήλιο τ’ Απρίλη,
δροσιά τον Ιούλη και μέρα με δείλι.
Μια θάλασσα θέλω χωρίς καταιγίδα,
δεν θέλω το φόβο, μονάχα ελπίδα.
Θέλω ψωμάκι ζεστό, μυρωδάτο,
τ’αγκάθι να βγάλει σταφύλι μοσχάτο.
Ο σκύλος να έχει αγκαλιά το γατί,
γάλα και λάδι να βγαζ’ η πηγή…
Αυτά που ζητάω αν είναι πολλά
δώσε μου, τότε, μονάχα χαρά.
Τζιάννι Ροντάρι
(μετάφραση Άννα Κωστάλα- Μαργαριτοπούλου)
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
1)Πουλάκι του χειμώνα
Μες στο κρύο, έξω απ’ το σπίτι,
ξένο πέταξε σπουργίτι.
Φύλλο, σπόρος πουθενά,
πώς κρυώνει και πεινά!
Το παράθυρο θ’ ανοίξω
δυο σπυράκια να του ρίξω.
–Έλα μέσα δω, πουλί,
ζεστασιά θα βρεις πολλή.
Δεν ακούει, μόνο τσιμπάει
δυο σπυράκια και πετάει.
–Ταξιδιάρικο πουλί,
πέταξε, ώρα σου καλή.
Μιχαήλ Δ. Στασινόπουλος
2)Ο Χιονάνθρωπος
Όλα σκεπάστηκαν μ’ άσπρο χαλί,
γλέντι τρικούβερτο μες την αυλή.
-Χιονάνθρωπο πάμε να φτιάσουμε,
ελάτε, παιδιά, να γελάσουμε!
Να τ’ ανθρωπάκι! Καπέλο φαρδύ,
πούρο στο στόμα, στο χέρι ραβδί,
είν’ όλο πόζα και μεγαλείο!
(Ήλιε, μην κάνεις κανέν’ αστείο…)
Δέστε! Θαρρώ μας γελά πονηρά.
Μας βγήκε ο ήλιος… Τι συμφορά!
Και τ’ ανθρωπάκι πια δε γελάει.
Δάκρυσε λίγο, έλιωσε πάει…
Ντίνα Χατζηνικολάου
3)Μυαλό, γλώσσα και καρδιά
Σαν μικρό κομπιουτεράκι
το μυαλό του Αντωνάκη
βρίσκει αμέσως σ’ όλα λύσεις
κι απαντά σ’ ό,τι ρωτήσεις.
Πιο σπουδαίο όμως ακόμα
του Αντώνη είναι το στόμα,
που όσα ο νους του κατεβάζει
με λογάκια το εκφράζει.
Μα εκείνο που ‘χει μέλι,
σαν κερήθρα στην κυψέλη,
είναι σίγουρα η καρδιά του,
που. όπως λέει η γιαγιά του,
μέλι στάζει, όταν γελάει,
μέλι κι όταν αγαπάει.
Μαρία Γουμενοπούλου
4)Βιβλιοτράγουδο
Σαν ανθίζει ένα βιβλίο
ένα αστέρι μαγικό
λάμπει στων παιδιών τα μάτια
δυο φορές πιο φωτεινό.
Σαν μιλάει ένα βιβλίο
στάζει δροσερή πηγή
πίνουν του καιρού οι διαβάτες
και ανοίγουν οι ουρανοί.
Στων θαυμάτων την αυλή
κάνουν κύκλο τα παιδιά
κλείνουν την αγάπη μέσα
και φωνάζουν δυνατά:
Βιβλιοφάτε, βιβλιοπιείτε
βιβλιο-ονειρευτείτε.
παίξτε, βιβλιοχαρείτε
βιβλιοαπογειωθείτε.
Γιώργος Κατσέλης
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
1)Η αστροναύτισσα
Φεύγω, πάω στο φεγγάρι
με βαλίτσες κι άλλα βάρη.
Παίρνω και μια σκούπα τόση,
σκόνες, στάχτες να σαρώσει.
Είμαι εγώ νοικοκυρά
και τα θέλω καθαρά.
Πάω να ρίξω χώμα σάκους
σε κρατήρες και σε λάκκους.
Πάω αέρα, πάω νερό
και λουλούδια ένα σωρό.
Πάω να φτιάσω μιαν αυλή
φεγγαρίσια, στρογγυλή,
με πολλά μυριστικά,
γλάστρες και βασιλικά.
Και στη μέση θα διαλέξω
μια γαζία να φυτέψω,
να ’χει ολάνθιστους χρυσούς,
μικροφέγγαρους ανθούς,
που το ολόγιομο φεγγάρι
για παιδιά του θα τους πάρει.
Κι όταν το άρωμά τους νιώσει,
μοναξιά δε θα ’χει τόση.
Αστροναύτισσα κινάω
στο φεγγάρι για να πάω,
κι αφού εκεί τα συγυρίσω,
πάλι θα γυρίσω πίσω.
Ρένα Καρθαίου
2)Λούνα παρκ παππούλη μου!
Έχω μαγικό παππούλη
που ’ναι λούνα παρκ τρελό
έχει γόνατα αλογάκια
δίνω μια και καβαλώ
κάνω κούνια σε δυο χέρια
και τσουλήθρα σ’ αγκαλιά
παίζω ένα βουβό ταμπούρλο
τη μεγάλη του κοιλιά
φέγγουν πάνω του λαμπιόνια
μάτια πίσω από γυαλιά
τραγουδάει βραχνή κασέτα
και λαλεί σοφή μιλιά
έχει τσέπες μαγαζάκια
νύχτα μέρα ανοιχτά
παίρνω τσίκλες σοκολάτες
κι ό,τι θες χωρίς λεφτά
μα πληρώνω εισιτήριο
κι είναι ακριβό πολύ
για να μπω στο λούνα παρκ μου
δίνω σφυριχτό φιλί.
Θέτη Χορτιάτη
3)Καρναβάλι
Ο Φλεβάρης έχει βάλει τη σφραγίδα Καρναβάλι.
Κι ύστερα φωνάζει: «Εμπρός, τώρα γλέντι και χορός!»
Μύτες γίνονται μυτάρες και τα αυτιά γίναν αυτάρες.
Να μαλλούρες και γυαλάκια, στοματάρες και μουστάκια.
Κι ανοίξαν κι οι ουρανοί, σεληνάνθρωποι, Αρειανοί
κατεβήκαν με σβελτάδα, και πατήσαν την Ελλάδα.
Ο Κωστάκης φουστανέλα παριστάνει τον Τζαβέλα.
Και μια βλάχα που περνάει, της γιαγιάς ρούχα φοράει.
Καουμπόηδες, Χιονάτες, με παπούτσια γάτοι, γάτες,
πειρατές και βασιλιάδες, μασκαράδες, μασκαράδες!
Ποπό! χρώματα, στολές, γέλια, θόρυβος, χαρές!
Έμπα αγόρι, μπες κοπέλα, στου καρναβαλιού την τρέλα.
Να ‘χαμε όλη τη χρονιά χαρτοπόλεμο παιδιά!
Μα κι οι Απόκριες κάθε μήνα, μουσικές και σερπαντίνα.
Κουτσοφλέβαρε λεβέντη, τ’άναψες καλά το γλέντι.
Γρήγορα να φέρεις πάλι, χορό, γέλια, καρναβάλι.
Ρένα Καρθαίου
4)Χαρταετοί στον ουρανό
Κάθε Καθαρή Δευτέρα, ανοιξιάτικέ μου αέρα ,
στα παιδιά μας λες : εντάξει, ο αετός σας θα πετάξει .
Φύσα αγέρα λεβεντιά, παίξ’ αετό με τα παιδιά
φεύγει ο αετός ψηλά και στον άνεμο μιλά .
Φρρρ! Ακολουθούν κι άλλοι , πιο μικροί και πιο μεγάλοι .
Ένας χάρτινος στρατός ξάφνου κολυμπάει στο φως .
Του αγέρα οι καλεσμένοι , στα πολύχρωμα ντυμένοι ,
παν σε ουρανού γιορτάσι ,σκουλαρίκια , ουρά , κεφάλι .
Φύσα , λεβεντιά μου αγέρα !Κάθε Καθαρή Δευτέρα ,
των παιδιών ψυχή και νους, χαρταετός στους ουρανούς .
Ρένα Καρθαίου
Πηγές:
Εκδόσεις
1.Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων, Το δελφίνι, Α΄ & Β΄ Δημοτικού, Υπ.Παιδείας&Θρησκευμάτων Πολιτισμού &Αθλητισμού
2.Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων για το νηπιαγωγείο, ΟΕΔΒ.
Διαδίκτυο
1. www.elniplex.com
2.Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Νέα Ελληνική Λογοτεχνία και πολιτισμός
www.snhell.gr
3.www.stixoi.info
